โรคฝีคัณฑสูตร ตุ่มที่ก้น ฝีที่ก้น อันตรายไหม? พร้อมวิธีรักษา

โรคฝีคัณฑสูตร คืออะไร?

หากพูดถึง “โรคฝีคัณฑสูตร” หลาย ๆ คนอาจจะไม่คุ้นหูสักเท่าไหร่นัก และฟังดูเหมือนเป็นโรคที่น่าจะไกลตัวมาก ๆ เลย แต่ถ้าให้นึกถึง “ฝีที่ก้น” หรือ “ฝีขอบก้น” ทุกคนก็ร้อง “อ้อ” ขึ้นมาทันที ตามหลักการแล้ว “ฝีคัณฑสูตร” ก็คือ ฝีชนิดหนึ่งที่มักเกิดขึ้นบริเวณรอบ ๆ รูทวารหนัก และแก้มก้น มีลักษณะเป็นตุ่มบวมแดง และอาจมีหนองอยู่ภายในนั้นด้วย เมื่อเป็นแล้วจะรู้สึกเจ็บ ปวด บางคนทรมานมาก ๆ ถึงขั้นนั่งไม่ได้เลยทีเดียว และฝีอาจแตกได้ หากมีการกดทับอย่างรุนแรง และด้วยความที่ตำแหน่งของฝีคัณฑสูตรมักเกิดใกล้กับรูทวารหนัก จึงทำให้หลาย ๆ คนเข้าใจผิด คิดว่านี่แหละคือ “ริดสีดวงทวารหนัก” ซึ่งเป็นความเชื่อที่ผิดนะคะ

หากคุณคิดว่าตัวเองสุ่มเสี่ยงเป็น “โรคฝีคัณฑสูตร” แต่ยังไม่แน่ใจ สามารถปรึกษาทีมแพทย์ของเราได้ฟรี

ค ลิกที่นี่เลย

ฝีคัณฑสูตร แบ่งตามลักษณะอาการได้เป็น 2 ประเภท

1. ฝีคัณฑสูตรเฉียบพลัน (Anorectal abscess)

เป็นภาวะที่มีอาการปวดก้น มีอาการอักเสบ บวม แดง ร้อนบริเวณฝี หากฝีมีขนาดใหญ่จะมีไข้ร่วมด้วย คลำบริเวณที่เป็นฝีจะพบก้อน กดดูหรือเมื่อฝีแตกจะมีหนองไหลออกมาหรือมีเลือดหรือน้ำเหลืองไหลออกมา หากมีฝีที่แก้มก้นจะทำให้แก้มก้นบวม แดง และแข็ง อาจมีอาการปวดก้นและปวดถ่ายอุจจาระ

2. ฝีคัณฑสูตรเรื้อรัง (Anorectal fistula)

เป็นรูติดต่อที่เป็นท่อระหว่างรูเปิดภายนอก ผิวหนังของทวารหนักถึงรูเปิดภายในทวารหนัก บางคนเรียก ฝีทะลุทวารหนัก ส่วนมากจะเกิดกับผู้ป่วยที่มีประวัติเคยเป็นฝีรอบ ๆ ทวารหนัก และเป็นซ้ำที่ตำแหน่งเดิมหรือตำแหน่งใหม่ มีหนองหรือน้ำเหลืองไหล อาจมีอาการปวด คลำพบก้อนแข็งๆ บริเวณภายนอกรอบ ๆ ทวารหนัก มีน้ำเหลืองหรือหนองซึมออกมา ตรวจคลำภายในทวารหนักด้วยนิ้วมืออาจจะพบรูเปิดภายในช่องทวารหนัก

สาเหตุของการเกิดฝีคัณฑสูตร

จริง ๆ แล้ว ยังไม่มีใครทราบได้อย่างแน่ชัดว่า “ฝีคัณฑสูตรเกิดจากอะไร” คล้าย ๆ กับเราไม่สามาถฟันธงได้ว่า “สิวที่ใบหน้าของเรานั้นเกิดจากอะไร” รู้ตัวอีกทีก็เริ่มเจ็บ ปวด มีตุ่มบวมแดง และเป็นหนองเสียแล้ว!

แต่โดยหลักการแล้วแพทย์ได้สันนิษฐานว่า “ฝีคัณฑสูตร” มีสาเหตุส่วนใหญ่ มาจากต่อมเหงื่อบริเวณรอบ ๆ ทวารหนัก มีอุจจาระ แบคทีเรีย หรือของเสียไปสะสมจนอุดตันต่อมเหงื่อเหล่านั้น จนอักเสบและกลายเป็นหนองในที่สุด จากนั้นหนองที่เกิดขึ้นก็มีอำนาจในการกัดเซาะไปตามจุดต่าง ๆ แตกแขนงอยู่บริเวณรอบ ๆ ทวารหนัก คล้าย ๆ รากแก้วของต้นไม้ที่แตกแขนงออกไปอย่างคาดเดาทิศทางไม่ได้ เช่นเดียวกันกับหนองที่อาจจะกัดเซาะไปที่กล้ามเนื้อหูรูดก็ได้ หรืออาจจะกัดเซาะไปเรื่อย ๆ จนทะลุออกมายังผิวหนังด้านนอก ให้เราเห็นเป็นตุ่มแดง ๆ และมีหนองคลออยู่ในตุ่มนั้น

ฝีคัณฑสูตร ตุ่มที่ก้น ฝีที่ก้น อันตรายไหม? สัญญาณที่ควรรีบพบแพทย์

ฝีคัณฑสูตร หรือ ฝีที่ก้น เป็นการติดเชื้อที่เกิดขึ้นในต่อมเล็กๆ บริเวณรอบทวารหนัก เมื่อเชื้อแบคทีเรียเข้าสู่ต่อมเหล่านี้ ทำให้เกิด การอักเสบ บวม แดง และปวด บางครั้งอาจมีหนองสะสมภายใน

อาการที่ควรสังเกต

มี ตุ่มบวมแดง เจ็บหรือปวดบริเวณก้นหรือใกล้รูทวาร
รู้สึกปวดมากเวลาเดิน นั่ง หรือขับถ่าย
มี หนองหรือเลือด ไหลออกจากตุ่ม
มีไข้ หนาวสั่น หรืออาการอ่อนเพลียร่วมด้วย
อาการไม่ดีขึ้นภายใน 3-5 วัน

หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพบแพทย์ทันที เพราะฝีที่ก้นอาจลุกลาม ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน หรือกลายเป็นโรคเรื้อรังที่รักษายาก

วิธีรักษาฝีคัณฑสูตร

สำหรับวิธีรักษาฝีคัณฑสูตร (ฝีที่ก้น, ฝีขอบก้น) ในปัจจุบันนี้ มี 4 วิธีหลักที่คนนิยม ได้แก่

1. การกินยารักษาฝีคัณฑสูตร (รักษาภายใน)

2. การใช้ยาทาฝีคัณฑสูตร (รักษาภายนอก)

3. การผ่าตัดฝีคัณฑสูตร (ดูดหนองออก)

4. รวมถึงการดูแลสุขภาพไม่ให้สุ่มเสี่ยงต่อการเป็นฝีคัณฑสูตร ก็ถือเป็นส่วนหนึ่งของการรักษาฝีคัณฑสูตรด้วยเช่นกัน และยังเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันไม่ให้เกิดโรคซ้ำอีกด้วยค่ะ

อันที่จริง ทั้ง 4 วิธีการเหล่านี้มีมาตั้งนานแล้ว แต่ทางการแพทย์มีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลาทั้งส่วนของแพทย์แผนปัจจุบัน และแพทย์ทางเลือก แน่นอนว่าเครื่องไม้เครื่องมือ หรือสูตรยารักษาต่าง ๆ ย่อมถูกพัฒนาให้ดีกว่าในอดีต และยังคงมีการพัฒนาให้ดีขึ้นเรื่อย ๆ เป็นขั้นบันไดขึ้นไป ส่งผลให้การรักษามีประสิทธิภาพดีมากยิ่งขึ้นตามไปด้วยค่ะ

“สบายใจขึ้นมาระดับหนึ่งแล้วใช่ไหมคะ การจะรักษาฝีคัณฑสูตรให้หายไม่ใช่เรื่องยุ่งยากอีกต่อไป แต่ทั้งนี้ ก็ขึ้นอยู่กับประสบการณ์และความเชี่ยวชาญของแพทย์ที่รักษาให้เราด้วยนะคะ”

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับตุ่มที่ก้นและฝีที่ก้น

Q: ตุ่มที่ก้นกับสิวที่ก้นต่างกันอย่างไร?
A: สิวที่ก้นมักเกิดจากการอุดตันของรูขุมขน และหายได้เองแต่ฝีที่ก้นเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียภายในต่อมทวารหนัก ซึ่งรุนแรงกว่าและอาจต้องรักษาด้วยการผ่าระบายหนอง

Q: ตุ่มคล้ายสิวที่รูทวารอันตรายไหม?
A: หากเป็นเพียงตุ่มเล็กๆ ที่หายไปเองมักไม่อันตราย แต่ถ้าเจ็บ บวม หรือมีหนอง ควรพบแพทย์ เพราะอาจเป็นฝีคัณฑสูตรที่ต้องรักษา

Q: ฝีที่ก้นสามารถรักษาเองได้หรือไม่?
A: ฝีขนาดเล็กอาจบรรเทาอาการได้ด้วยการประคบอุ่นและรักษาความสะอาด แต่ฝีที่มีหนองมากหรือปวดรุนแรงห้ามบีบหรือเจาะเอง ควรให้แพทย์ทำการรักษาเพื่อป้องกันการติดเชื้อลุกลาม

Q: ฝีคัณฑสูตรรักษาด้วยสมุนไพรได้ไหม?
A: สมุนไพรบางชนิด เช่น ขมิ้นชัน หรือใบบัวบก ช่วยลดอาการอักเสบได้ แต่ไม่สามารถรักษาฝีคัณฑสูตรที่มีหนองได้เต็มที่ ต้องรักษาร่วมกับวิธีทางการแพทย์

Tips

หากคุณได้อ่าน “สาเหตุของการเกิดฝีคัณฑสูตร” หัวข้อข้างบนอย่างแจ่มแจ้งแล้ว คุณจะเข้าใจได้เลยว่า “การรักษาฝีคัณฑสูตร” จะต้องรักษาตามระยะอาการที่เป็น เช่น หากเป็นฝีคัณฑสูตรระยะเริ่มต้น คือ นั่งแล้วเจ็บปวดที่ก้น แต่ยังไม่มีตุ่มฝีทะลุออกมาให้เห็นชัดเจน วิธีรักษาอาการในระยะนี้ ก็ไม่จำเป็นต้องใช้ยาทาฝีคัณฑสูตร และยังไม่รุนแรงถึงขั้นต้องผ่าตัด สามารถกินแค่ยารักษาฝีคัณฑสูตรเพื่อรักษาจากภายใน ควบคู่กับปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำให้เกิดฝีคัณฑสูตร เพียงเท่านี้อาการฝีคัณฑสูตรก็ทุเลาลงจนหายไปตามลำดับได้แล้วค่ะ

ปุณรดายาไทย ขอแนะนำว่า "สิ่งที่สำคัญกว่ายารักษาโรค คือ วินัยในการดูแลสุขภาพนะคะ" หากคุณไม่แน่ใจว่าตัวเองเป็นฝีคัณฑสูตรหรือไม่ หรือ อยากเช็คว่าเป็นฝีคัณฑสูตรระยะไหนแล้ว เพื่อจะได้รักษาให้ตรงจุด สามารถปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญของเราได้ฟรี คลิกที่นี่เลย